sanırdım mı sanardım mı ne demek?

"Sanırdım" mı "Sanardım" mı? Doğru Kullanım ve Anlam Farkları

Türkçede "-Ir" geniş zaman eki ve "-DI" geçmiş zaman ekinin bir araya gelmesiyle oluşan bu iki kelime, anlam ve kullanım açısından farklılıklar taşır. Bu makalede, "sanırdım" ve "sanardım" kelimelerinin doğru kullanımı, anlam ayrımı ve dilbilgisel özelliklerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

1. Temel Anlam ve Zaman İlişkisi

• Sanırdım: Bu kelime, "sanmak" fiilinin geniş zamanın hikayesi çekimidir. Genellikle geçmişte tekrar eden veya alışkanlık haline gelmiş bir sanma eylemini ifade eder. "Eskiden öyle sanıyordum, şimdi ise fikrim değişti" gibi durumlarda kullanılır.
• Sanardım: Bu kelime ise, "sanmak" fiilinin geniş zaman (olası) çekimidir. Genellikle geçmişte olası bir durumu, tahmini veya varsayımı ifade eder. "Öyle olacağını sanardım, ama yanılmışım" gibi durumlarda kullanılır.

2. Dilbilgisel Yapı ve Çekim

Her iki kelime de "sanmak" fiilinden türetilmiştir, ancak farklı zaman ekleri alarak anlam farklılığı kazanmışlardır.

• Sanırdım:
  • Fiil kökü: san-
  • Geniş zaman eki: -Ir
  • Geçmiş zaman eki (hikaye): -DI
  • Şahıs eki: -m (ben)
• Sanardım:
  • Fiil kökü: san-
  • Geniş zaman (olası) eki: -Ar
  • Geçmiş zaman eki (hikaye): -DI
  • Şahıs eki: -m (ben)

3. Kullanım Alanları ve Örnek Cümleler

Aşağıda her iki kelimenin farklı kullanım alanlarına örnekler verilmiştir:

• Sanırdım (Geniş Zamanın Hikayesi):
  • "Küçükken her süper kahramanın gerçek olduğunu sanırdım." (Eskiden böyle düşünüyordum, şimdi ise fikrim değişti.)
  • "Babam gelince her şeyin düzeleceğini sanırdım." (Tekrar eden bir düşünce, alışkanlık.)
• Sanardım (Geniş Zaman - Olası Durum):
  • "Bu sınavı geçeceğimi sanardım, ama çok zormuş." (Bir tahmin, olasılık belirtiyor.)
  • "Onun bu işi başaracağını sanardım, yanılmışım." (Beklenti, varsayım belirtiyor.)
  • "Artık yapay zeka ile roman yazılır sanardım." (Bu cümlede, 'artık' kelimesi ile desteklenerek, olası bir durumun değiştiği vurgulanmaktadır.)

4. Anlam Belirsizliği ve Bağlamın Önemi

Bazı durumlarda "sanırdım" ve "sanardım" kelimelerinin anlamları birbirine yakın olabilir ve cümlenin bağlamı anlamı belirlemede önemli rol oynar. Bu gibi durumlarda, cümlenin genel anlamı ve yazarın/konuşmacının niyeti dikkate alınmalıdır.

Örneğin:

"Onun geleceğini sanırdım/sanardım."

Bu cümlede, her iki kelime de kullanılabilir, ancak anlam farklılıkları şunlardır:

• Sanırdım: Eskiden onun geleceğine inanıyordum, şimdi ise gelmeyeceğini anladım.
• Sanardım: Onun geleceğini tahmin ediyordum, ancak yanılmışım.

5. Günlük Konuşma ve Yazım Dilindeki Kullanım Sıklığı

Her iki kelime de günlük konuşma ve yazım dilinde sıklıkla kullanılır. Ancak, kullanım sıklığı bağlama, üsluba ve kişisel tercihlere göre değişebilir. Geniş zamanın hikayesi (-IrDI) genellikle daha yaygın bir kullanım alanına sahipken, geniş zaman (olası) (-ArDI) daha çok tahmin, varsayım içeren durumlarda tercih edilir.

6. Eş Anlamlı ve Yakın Anlamlı Kelimeler

• Sanırdım: Düşünürdüm, zannederdim, inanırdım.
• Sanardım: Tahmin ederdim, varsayardım, umardım.

7. Yanlış Kullanımlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

"Sanırdım" ve "sanardım" kelimelerinin anlam farklılıklarını göz ardı etmek, anlatım bozukluğuna yol açabilir. Özellikle yazılı metinlerde, kelime seçimine dikkat etmek ve cümlenin anlamını netleştirmek önemlidir.

Örneğin:

• Yanlış: "Dün yağmur yağacağını sanardım." (Doğrusu: Dün yağmur yağacağını sanıyordum veya sanmıştım olmalıdır. Geçmişte olmuş bitmiş bir olaydan bahsedildiği için geniş zamanın hikayesi değil, geçmiş zaman kullanılmalıdır.)
• Doğru: "Daha adil bir dünya olacağını sanırdım, ama yanılmışım." (Burada, geleceğe yönelik bir beklenti ve hayal kırıklığı ifade edildiği için geniş zaman (olası) kullanımı doğrudur.)

8. Sonuç

"Sanırdım" ve "sanardım" kelimeleri, görünüşte benzer olsalar da, anlam ve kullanım açısından önemli farklılıklar taşır. Doğru kelimeyi seçmek, ifadenin anlamını netleştirmek ve anlatım bozukluklarını önlemek için önemlidir. Bu makalede sunulan bilgiler ışığında, her iki kelimenin doğru kullanımını öğrenerek, dilimizi daha etkili ve doğru bir şekilde kullanabiliriz. Özellikle iletişim becerilerimizi geliştirirken bu tür nüanslara dikkat etmek önemlidir.